De woningmarkt trekt aan. Tijd voor een cultuuromslag.
Al jaren achtereen krijgt hij zo’n vijftien offertes per maand binnen. “Maar afgelopen januari waren het er ineens 45. We moeten zelfs ‘nee’ verkopen aan partijen waar we al jaren mee werken”, zegt Gonard Mensink. Dat nee-zeggen is de mede-eigenaar van Mensink Bouwbedrijf in Broekland nooit eerder overkomen. Tot volgend jaar maart is hij volgeboekt met de bouw van zelfontworpen woningen. Heel blij is hij er niet mee. “We hebben te veel opdrachten en weinig personeel.”
Het is een tekort waar het Economisch Instituut voor de Bouw, branchevereniging Bouwend Nederland en enkele onderwijsinstellingen al een paar jaar voor waarschuwen. Leidt de sector niet heel snel meer bouwvakkers op, dan komen bouwbedrijven de komende jaren flink wat handen tekort vanwege de stijgende vraag naar woningen.
Onlangs lieten de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek al een flinke stijging zien van vacatures in de bouw. Vooral bij kleine en middelgrote bouwbedrijven zoals dat van Mensink (30 man) nam de vraag naar personeel toe, met 22 procent ten opzichte van een jaar eerder.
Het gaat té snel té goed in de bouw, schreef Mensink in een column in vakblad Cobouw naar aanleiding van de ontwikkelingen. “Bouwopleidingen stroomden de afgelopen jaren leeg. En nu groeit de vraag zo hard, dat bouwbedrijven niet de kans kregen om zich daarop voor te bereiden”, legt hij uit. “Zzp’ers, leveranciers en onderaannemers met wie we werken konden al die jaren nauwelijks hun prijzen verhogen en doen dat nu volop. Soms wel met 10 procent”, zegt Mensink. “Omdat wij al zo snel tot volgend jaar zijn volgeboekt, kunnen we die prijsverhogingen niet doorbelasten naar de opdrachtgever. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren en de winst is weg.”
Ongeschoold personeel
Ook Norbert Kok, eigenaar van bouwbedrijf Kok in De Meern, is niet dolenthousiast over wat hij de ‘buitenproportionele groei’ van de woningbouwmarkt noemt. “Leveranciers, onderaannemers, bouwbedrijven, allemaal hebben ze tijdens de crisis gekort op personeel. Nu staat iedereen onder spanning.” Gevolg: ongeschoold personeel dat het werk moet doen, zegt Kok. Hij kreeg al tekeningen voor zijn neus die niet klopten en belde met een medewerker van zijn leverancier die geen flauw benul had van het hang- en sluitwerk dat hij wilde bestellen.
Ook Kok loopt ertegenaan: “Plaats maar eens een advertentie. Niemand die reageert. Via via probeer ik toch aan personeel te komen. Het liefst leid ik zelf mijn timmerlieden op. Maar ook dat is lastig, want het niveau van veel leerlingen is ondermaats.”
De tekorten zijn wat sommige functies betreft al zo hoog opgelopen, dat personeel wordt weggekocht, ziet branchevereniging Bouwend Nederland. Vooral planners en werkvoorbereiders zijn in trek. Ook op de bouwplaats is het wegkopen begonnen, merkt Mensink. “Laatst vertelde een installateur dat er bij een project maar één stukadoor rondliep, terwijl ze er zes nodig hebben. Die andere vijf hadden een nieuwe baas gevonden.”
En ook het veel grotere bouwbedrijf Dura Vermeer maakt dat soort overstappen mee. Maar, nuanceert een woordvoerder, vaak komen de werknemers wel weer terug. Het afgelopen jaar tuigde het bedrijf een recruitmentafdeling op, startte het een arbeidsmarktcampagne en instrueerde het personeel vacatures te delen om hoogopgeleide bedrijfs- en projectleiders binnen te halen. Tweehonderd moesten er in totaal komen, voor de crisis waren dat er nog twintig.
Kunnen de vacatures voor een deel niet worden ingevuld door Poolse, Bulgaarse of Hongaarse bouwvakkers? Nee, roepen de meeste kleine bouwbedrijven. “Daar begin ik niet aan”, klinkt het. Of: “Het gaat vaak mis met de informatieoverdracht.” En: “De kwaliteit laat te wensen over.”
Toch denkt dat Paul Muller, directeur van bemiddelingsbureau Bouwgenius, dat veel bouwbedrijven er uiteindelijk aan moeten geloven. “Vragen om goed geschoold Nederlands personeel is eigenlijk vragen om een cultuuromslag. We leiden de jeugd op met het verhaal dat we in een kenniseconomie leven. Een praktijkopleiding volgen is zielig, leren we ze. Op die manier zullen de tekorten altijd blijven bestaan.”
Bron: Trouw